شصت و هشتمین نشست ادبی چارباغ خیال

عصر پنجشنبه، ۱۹میزان/مهرماه سال ۱۴۰۳ خورشیدی، شصت و هشتمین نشست هفتگی(چارباغ خیال) همراه با گرامی داشت از جایگاه ادبی لسان‌الغیب خواجه شمس الدین  محمد حافظ شیرازی، با حضور استاد صالح محمد خلیق(رئیس انجمن نویسندگان بلخ)، سید سکندر حسینی بامداد(رئیس کتابخانه عمومی فردوسی و انجمن ادبی خانه مولانا) با همکاری کتابخانه عمومی فردوسی در بلخ، در بخش‌های زیر، با گردانندگی سید محمدآقا طیبی برگزار شد.

تلاوت قرآن کریم
سخنرانی؛
شعر خوانی.

در نخست، برنامه با تلاوت آیاتی از کلام وحی، توسط محمدالله احساس آغاز شد و سپس صالح محمد خلیق( رئیس انجمن  نویسنده‌گان  بلخ و پژوهشگر نامی کشور)، مقاله‌ای را با عنوان «بازتاب مفاهیم قرآنی،عرفانی و مهری در دیوان  حافظ» نگاشه بود به خوانش گرفت.

چکیده‌ی سخنان استاد خلیق:خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، ملقب به لسان‌الغیب، از جمله شاعران پُرآوازه‌ی زبان و ادب فارسی‌دری است که در قرن هشتم قمری می‌زیسته است. حافظ با تسلط به دانش‌های گوناگون و آگاهی‌های ژرف از میراث‌های کهنِ غیر ملموس آریایی، عرفانی و قرآنی، سوژه‌های از این‌دست، در بطن غزل‌هایش راه جُسته‌است.

از آن‌جایی که خواجه شمس‌الدین، حافظِ قرآن کریم بوده‌است، مفاهیمی قرآنی(اعم از لفظ و معنا)، در سروده‌هایش دیده می‌شود. نمونه‌ی از لفظ: دیو بگریزد از آن قوم که قرآن خوانند / هرچه دارم هم از دولت قرآن دارم،… در زمینه معنا هم می‌توان به ابیاتی از این‌دست اشاره کرد: به روز واقعه تابوبِ ما ز سرو کنید / که می‌رویم ز داغِ بلندبالایی… طوری‌که دیده می‌شود، قرار گرفتن «واقعه» به جای  «حادثه» مهم سترگ قرآنی و اسلامی را بیان می‌دارد. در زمینه‌ی بازتاب مفاهیم عرفانی باید انگاشت که عرفانِ حافظ بیشتر عاشقانه است و گرایش‌های ملامتیه، فقر، عشقِ عارفانه،… در دیوان وی، بیان‌گر التفات خاصِ حافط با عرفان است.

 از آن‌جایی که حافظ با آئین‌های زیادی آشنا بوده و فرهنگ‌های متعدد را می‌دانسته، مفاهیم آئین مهر نیز در سروده‌های وی راه جسته‌است. نمونه: ز دوستان تو آموخت در طریقت مهر / سپیده‌دم که سحر چاک زد ز شعار سیاه…

در قسمت دوم برنامه، عاطف کابلیان، با مروری کوتاه بر زندگی و قابلیت‌های زبانی و فکری لسان‌الغیب حافظ، مهارت‌های لازمِ حافظ را در سُرایش و آفرینش شعر، به دسته‌های ذیل تقسیم کرد: حافظِ عارف، حافظِ شاعر و حافظِ ویرایشگر. کابلیان، حافظ را ویرایشگرِ ماهر خواند و اذعان داشت که خواجه حافظ، در زمینه‌ی مفاهیم فلسفی و جهان‌بینی، متأثر از خیام، در شیوایی کلام متأثر از سعدی، در نقل مفاهیم متأثر از مولانای بلخی و در ویرایشگری، تحت تأثیر خواجو است.

 در ادامه‌، سید سکندر حسینی بامداد، با پرداختن به جایگاه ادبی و اندیشه‌های جهانی حضرت حافظ شاعرانِ جوان و تازه‌کار را به استفاده‌ی دقیق و عامدانه از قابلیت‌های زبانی، فکری و ادبی سُراینده‌گان کلاسیک؛ علی‌الخصوص خواجه حافظ شیرازی تشویق و ترغیب نمود.

آقای بامداد، از جمله آسیب‌های شعر نوین افغانستان را هم عدم پیوند سرایندگان معاصر با ادبیات کلاسیک دانست و تأکید کرد تا می‌بایست در این راستا توجه جدی صورت گیرد و فلسفه‌ی بزرگداشت و اختصاص روزها به چهره‌ی‌ادبی و مفاخر زبان وادب فارسی هم همین است که نسل نو با آثار و اندیشه‌های این بزرگان توجه داشته باشند.

در آخر شاعران حاضر در جلسه: عبدالقیوم صداقت، احمد رشاد حیدری، موسی مهربان، فضل‌ربی افتقار، عاطف کابلیان، استاد سید سکندر حسینی بامداد ، غلام‌الدین ابراهیمی، رفیع الله محمدی، ویس شیرزاد، علی‌داد حسینی، محمد جاوید، فردین عصمتی، نثار شهریور، نوری آهنگر، ندیم خیرخواه و سید محمدآقا طیبی، سروده‌های جدیدشان را به خوانش گرفتند.

برنامه با گرفتن عکس‌های دسته جمعی و صرف عصرانه به پایان رسید.