سی و هفتمین نشست ادبی چارباغ خیال

عصر پنجشنبه ۱۲ دلو(بهمن‌ماه) ۱۴۰۲، سی‌‌ و هفتمین نشست هفتگی انجمن ادبی «خانه مولانا» و انجمن نویسندگان بلخ با عنوان «چارباغ خیال» در کتابخانهٔ عمومی فردوسی با حضور صالح محمد خلیق ، سیدسکندر حسینی بامداد، عاطف کابلیان و جمعی از شاعران بلخ برگزار شد.

این نشست ادبی توسط حمزه عابر در چهار بخش: شاهنامه‌خوانی با خوانش و توضیح صالح محمد خلیق، زیبایی شناسی در شعر فارسی با بیان و شرح عاطف کابلیان، نقد و بررسی اختصاصی شعر و خوانش شعر اجرا شد.

بخش اول: شاهنامه‌خوانی
استاد صالح محمد خلیق، بیتی چند از زندگی‌نامهٔ منظوم هوشنگ(پسرک سیامک) را که در بخش اول شاهنامهٔ فردوسی(معرفی اسطوره‌ها) از آن یاد شده‌است، به خوانش گرفته و نکات لازم را تحلیل و تبیین کرد.

بخش دوم: زیبایی شناسی در شعر فارسی
آقای عاطف کابلیان به هشتمین جلسه از سلسله جلسات آموزشی «زیبایی شناسی در شعر فارسی» پرداخته و پیرامون «گروه‌واژه‌ها» ایراد سخن نمود.
وی بیان داشت که: گروه‌واژه به واحد بزرگتر از واژه گفته می‌شود که از پیوند زدن نحوی واژگان به یکدیگر، شکل می‌گیرد. مانند: خانه‌ی من. در این عبارت،«خانه» اسم است و توسط «یایی نسبت» به ضمیر اول شخص مفرد(من) نسبت داده شده و میان دو واژه پیوند ساخته و «گروه‌واژه» یا عبارت را شکل داده‌است. زبان ادبی و شعری از همین بخش آغاز یافته و شاعر/نویسنده، با پیونده دهنده‌های نحوی، واژگان را به‌هم پیونده زده و معنا را گسترش می‌دهد. در گام نخست، گروه‌واژه دو واژه‌یی‌است و می‌توان آن را به بیشتر از چارواژه‌یی گسترش داد.

بخش سوم: نقد و بررسی اختصاصی شعر
در این بخش پنج شعر از «رحمت الله مشفق» نقد و بررسی شد.
نمونهٔ از آن شعرها و چکیدهٔ دیدگاه‌های منتقدین حاضر در نشست دربارهٔ آن:

طرحی کشیدم از صدایت روی دیوارم
نقاشیِ از خنده‌هایت روی دیوارم

طرحی کشیدم که در آن بسیار برجسته‌ست
زیبایی قد رسایت روی دیوارم

یک جفت چشمان کبوترگونه در پرواز
پرمی‌زند تا بی‌نهایت روی دیوارم

اطراف قدت را گرفتم رنگ پاشیدم
رنگین شود تا که فضایت روی دیوارم

لبهای سرخت دشت‌های شادیان‌واری
لبهای سرخ دلربایت روی دیوارم

با دست‌هایت سال‌ها شد که رفیق استم
با دست‌های آشنایت روی دیوارم

صاحب نظران حاضر در نشست، آقای «مشفق» را از شاعران خوش آتیه و مستعد بلخی شمرده و شعرهایش را از نگاه ساختار زبانی و چگونگی محتوا نقد و بررسی کردند.
از نگاه منتقدین، شعرهای مورد نظر، ساختار زبانی، روان، زیبا، امروزی و روایی داشته که با بیان شسته و رفته سروده‌ شده‌است. همچنین در بعضی از نمونه‌ها زبان ساختار، از خصوصیات بومی برخوردار شده؛ اما به شکل خیلی برجسته از آن کاربری نشده‌است. تسلط شاعر بر دستور زبان از نمونه‌های شعری‌اش کاملاً آشکار است و با آن‌هم شاعر در بعضی موارد سهل‌انگارانه عمل کرده و روی‌کردش با شعر، برخلاف قوت داشته‌اش بوده‌است.
از نگاه محتوا این شعرها عاشقانه، صمیمی و شاعرانه‌ بوده که شاعر احساس عاطفی و شرح حال خودش را به‌شکل «اول شخص مفرد» به «دوم شخص مفرد» بازگو کرده‌است. شعرهای مورد نظر، ضمن فضای جمع و جوری که دارند، جرقه‌های از تصویرهای شاعرانه و تازه نیز در آنها نمایان است. جمله‌های شعری به شکل بسته و محکم شکل گرفته‌ و تصویرها به صورت روشن و واضح برای مخاطب بازتاب یافته‌است. شعرهای مورد با وجود اینکه در بعضی موارد فاقد آرایه‌های ادبی‌(تلمیح، تشبیه، استعاره و…) اند؛ اما با آن‌هم شاعرانگی خودش را از دست نداده‌اند. تنها نکتهٔ که شاعر باید به آن توجه داشته باشد این است که سعی کند در سرایش شعرهای عاشقانه از حرفهای کلیشهٔ دوری کند و همچنین بر تقویت پیوندهای افقی میان مصرع‌ها توجه خودش را عطف کند؛ چون در موارد چند با وجود زمینه‌سازی زیبا و شاعرانه با مصرع‌های اول، مصرع‌های دوم در مقایسه با آن، کم‌جان و ضعیف نمایان شده‌اند.

در بخش سوم: شعرخوانی
شاعران حاضر در نشست، هر یک: حسیب دهزاد، میر احمد احمدی، رفیع‌الله محمدی، سید جمیل سجاد، فضل‌ربیع افتقار، یونس ناصری، ثاقب خراسانی، محمد خردمند، عاطف کابلیان، طاها حسینی، سید موسی مهربان، محمدالله محمدس، مبین حکیمی، مهدی مهدیار، گل‌آقا طاهری، ویس شیرزاد، حسن خرمی، یونس ناصری، سخی امیری، سید احمد سادات، سیدسکندرحسینی بامداد، صالح محمد خلیق و حمزه عابر، سرودهای جدید خودشان را به خوانش گرفتند.