سومین عصر شعر پاییزی «انارستان»

در آخرین روزهای پاییز سومین عصر شعر پاییزی «انارستان» به پیشواز شب چله در بلخ برگزار شد

گزارش: حمزه عابر

روز پنج‌شنبه ۲۹ آذرماه (قوس) ۱۴۰۳ خ. سومین همایش ادبی عصر شعر پاییزی (انارستان) به پیشواز از شب چله «یلدا – میراث فرهنگی فارسی‌زبانان جهان» در حالی برگزار شد که شماری از چهره‌های شاخص ادبی ولایت بلخ، شاعران و نویسندگان جوان در این رویداد حضور داشتند.

این همایش ارزشمند از سوی انجمن ادبی خانه‌ی مولانا و انجمن نویسندگان بلخ با همکاری کتابخانه عمومی فردوسی برگزار شد. هدف از این مراسم بزرگ‌داشت از یلدا و آیین‌های این خطه یاد شد.

قرائت، سخنرانی و شعرخوانی از فرایندهای محفل پرشکوه عصر شعر پاییزی (انارستان) بود.

برنامه در نخست با گردانندگی شاعر و مجری توانمند بلخی آقای «طاها حسینی» آغاز و با تلاوت آیات دل‌انگیز وحی، توسط قاری نادر شریفی (رئيس شورای قاریان و حافظان ولایت بلخ) روح مجلس نیز همانند ظاهرش جلال و زینت یافت.

در ابتدا، آقای سیدسکندر حسینی بامداد (رئيس کتاب‌خانه‌ی عمومی فردوسی و انجمن ادبی خانه‌ی مولانا) به رسم میزبانی، به مهمانان عرض خوش‌آمدید گفته و با تأکید بر پاسداشت آیین‌های ارزشمند و تاریخی چون شب چله، یلدای خوش و نیک برای شرکت‌کنندگان آرزو کرد.

نخستین سخنران این همایش، دکتر اسدالله ضیاء استاد پیشکسوت دانشگاه بلخ، روان‌درمانگر و پژوهشگر حوزه ادبیات بود. آن مرد اندیشمند از منظر روانشناختی به شعر مولانا پرداخت و همچنین تأثیر مثنوی بر ادبیات جهان و علت تأثیرگذاری آن بر انسان را به‌طور اجمالی بررسی کرد.

دکتر ضیاء، تأثیر شمس بر زندگی مولانا را به طور کلی «خودشناسی و دریافت اصالت خویشتن» دانست. به باور وی، مولانا نیز با همین نگاه و سفارش، مثنوی را نوشته است. وی در پایان ویژگی‌هایی که باعث گیرایی بیشتر مثنوی شده‌اند را نام برد؛ از جمله نگاه تربیتی و پرورشی، نوعیت پرداخت آن که به شکل قصه‌گویی است، نگاه روان‌شناسانه به زندگی اجتماعی و ترسیم بایسته‌های لازم زندگی.

پس از آن، سررشته‌ی سخن به استاد سکندر سپهر از اساتید برجسته‌ی دانشگاه بلخ واگذار شد. جناب استاد به آیین برپایی یلدا و شب چله در گذشته‌های نه‌چندان دور پرداخت و با حسرت از شکوه از دست‌رفته یاد کرد. سپس به بررسی یلدا و پیامدهای آن به‌صورت مفصل اشاره نمود.

به باور استاد پژوهنده، یلدا واژه‌ای است که اصالت سریانی داشته و از دو بند «یل» و «دا» ترکیب شده است. «یل» به معنی توانمند و «دا» به معنی زایش، روشنی و مادر است. البته در ادبیات فارسی نیز «یل» به معنی پهلوان آمده است.

استاد سپهر در نهایت، یلدا را یکی از آیین‌های فرهنگی ماندگار نه‌تنها در افغانستان بلکه در میان تمام فارسی‌زبانان جهان دانست و «هفت سین یلدایی»، شعرخوانی، قصه‌گویی، حافظ‌خوانی و شاهنامه‌خوانی را از آیین‌های یلدا شمرد.

آخرین سخنران این نشست، استاد «تقی واحدی» (استاد دانشگاه، داستان‌نویس و عضو ارشد خانه‌ی داستان بلخ) بود.

داستان‌پرداز قهار بلخ با تأیید سخنان دکتر سپهر، صحبت‌هایی درباره چگونگی برگزاری و پاسداشت یلدا و حفظ شکوه و جلال آن ارائه نمود.

وی اذعان داشت که شرایط برگزاری مراسم شب چله (یلدا) از گذشته‌ها تا کنون تفاوت زیادی یافته است و برگزاری آن با فضای سابق فعلاً مقدور نیست. شایسته است ما طبق شرایط و زمان خود پاسداری از آن به عمل آوریم. وی تأکید کرد که آنچه اصل و مهم است، برگزاری این مراسم، حفظ آیین و بازگویی پیامدهای آن است. اکنون باید اندیشید با چه روش و چگونه بتوان آن را برگزار کرد و در سراسر کشور گسترش داد تا سبب ماندگاری آن شود.

بخش پایانی عصر شعر پاییزی (انارستان) اختصاص داشت به شعرخوانی شاعران حاضر. شاعرانی چون: جان کابلی، رجب رضوان، حسین اصیل قهرمان، نثار شهریور، حسن خرمی، سید ناصر فرحت، مجید خاکسار، سخی امیری، سیدمحمدآقا طیبی، حبیب‌الله فروتن، نوری آهنگر، انجنیر محمدصدیق راسخ، حسین زبردست، سیداحمدرشاد حیدری و سیدسکندر حسینی بامداد شعرهای خود را خواندند.

در نهایت سومین همایش ادبی عصر شعر پاییزی (انارستان) با تقدیر از آقای عباس باقری و سید بصیر حسینی از همکاران خانه فردوسی، پذیرایی و گرفتن عکس‌های خاطره‌ساز به پایان رسید.