‍ دیدار و گفتگو با سید احمد علی‌فاخر(بابا فاخر) در ششمین برنامه از سلسله نشست های ادبی “شب‌های بلخ”

گزارش: سخی امیری

روز پنج‌شنبه ۱۷ جوزا(خرداد ماه) ۱۴۰۳ ه.خ ششمین همایش از سلسله همایش‌های (ادبی شب‌های بلخ) به دیدار و گفتگو با سید احمد علی‌فاخر (بابا فاخر) به بهانه‌ی رونمایی از دفتر شعر (کَرَک مَهتَو) همراه باشعر خوانی اعضای نشست ادبی چارباغ خیال اختصاص داشت.

این همایش با حضور سید سکندر حسینی بامداد، رئیس کتاب‌خانه‌ی عمومی فردوسی مزار شریف و رئیس انجمن ادبی خانه‌ مولانا، استاد صالح محمد خلیق، شاعر، نویسنده، پژوهشگر، منتقد ادبی و رئیس انجمن نویسندگان بلخ، سید احمد علی فاخر، الحاج شیر علی انتظار، مهمان ویژه‌ی برنامه از جوزجان و شاعران و فرهنگیان بلخ در کتابخانه‌ی عمومی فردوسی مزار شریف برگزار شد.

این برنامه با اجرای سیدامین اسفندیار و با تلاوت زیبای آیات قرآن مجید توسط قاری سید یاسین شریفی آغاز شد.

نخستین سخنران این همایش ادبی، استاد صالح محمد بود، استاد خلیق ضمن عرض خجسته باد به معرفی کتاب (کَرَک مَهتَو) پرداخت.

پژوهشگر بلخ، در ادامه‌ی صحبت‌های خود؛ مقاله‌ای را که با عنوان(مردم گرایی در دفتر شعر “کَرَک مَهتَو” اثر سید احمدعلی فاخر) نوشته بود به خوانش گرفته گفت: آقای فاخر را در جامعه‌ی ادبی کشور، بیشتر به عنوان یک شاعر دوبیتی‌سرا و رباعی‌سرا می‌شناسند و به همین دلیل او را با برابر گذاری با بابا طاهر عریان، شاعر معروف دوبیتی‌سرای سده پنجم هجری، بابا فاخر لقب داده اند؛ اما در مجموعه‌ی شعری تازه اش که امروز روگشایی می‌شود، ما به یکی دیگر از گوشه‌های سرایشی وی آشنا می‌شویم که همانا سپید سرایی اوست.

زبان شاعر در سروده‌های این مجموعه شعر، مانند دفترهای شعری دیگرش، روان، امروزی، صمیمی و بومی است و آنچه که بیشتر در این سروده‌ها خودنمایی دارد، مردم‌گرایی شاعر است و این مردم‌گرایی بیش‌ترینه با کاربرد واژه‌های گفتاری زبان فارسی دری و واژه‌های اروپایی دخیل در زبان گفتاری، فراز های مردمی، اشاره به فرهنگ مردم(فولکولور)، شگون‌های مردمی، آیین‌های مردمی، بازی‌های کودکانه، و یادآوری از نام بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری متجلی می‌شود.
سپس استاد خلیق، سخنانش را با ذکر مثال‌هایی از دفتر شعر (کَرَک مَهتَو) به پایان رسانید.

دومین سخنران این همایش ادبی، آقای عاطف کابلیان، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی بود.
آقای کابلیان، ضمن عرض خجسته باد  به معرفی و چیستی شعر سپید پرداخته گفت:
زبان وسیله‌ی ارتباطی بوده که به دو نوع می‌باشد؛ یکی زبان خودی(اندیشه) و دیگری زبان گفتاری(انتقال اندیشه)، که در زبان گفتاری چهار نوع جمله ادبی وجود دارد.

جمله‌ی نثر، که به انواع زبانی و ادبی تقسیم می‌شود. که هر کدام شاخصه‌های خاص خود را دارد، از جمله آهنگ زبان، ساختار جملات و منطق جملات.

جمله‌ی شعر، که آن نیز به دو نوع، زبانی و ادبی تقسیم می‌شود؛ شعر زبانی(نظم) دارایی آهنگ بوده اما منطق نثر را دارد. شعر ادبی، دارایی آهنگ، ساختار و منطق ادبی می‌باشد.

آقای کابلیان در ادامه فرمود: جز وزن وسیله‌ی شناخت دیگری میان جمله‌ی شعری و نثر وجود ندارد، وی شعر سپید را گونه‌ی از جملات ادبی رمان، داستان و پارچه‌های ادبی دانسته افزود که در وجه تسمیه شعر سپید سوء تفاهم رخ داده است.

در ادامه آقای کابلیان، مزایا و معایب کتاب (کَرَک مَهتَو) را بر شمرد و گفت: در کنار زیباهایی که در این کتاب دیده می‌شود در مواردی ساختار جملات نیز ناهنجار شده و به هم خورده است.

سومین سخنران این برنامه‌ی ادبی، استاد سید سکندر حسینی بامداد بود، که ضمن خوش آمد گویی به میهمانان به صورت فشرده و فهرست‌وار نکاتی را پیرامون ریشه‌های آراکائیزم  (بومی‌گرایی در شعرهای کتاب کَرَک مَهتَو) ارائه کرد.

رئیس کتابخانه عمومی فردوسی بومی‌گرایی در شعرهای بابا فاخر را از ویژگی‌های مهم شعر ایشان، چه در شعر‌های سپید یا کلاسیک عنوان نمود.

استاد بامداد در ادامه‌ی صحبت‌های درباره بومی‌گرایی و آرکائیزم افزود: استفاده از واژه‌ها و نمادهای بومی و ظرفیت‌های زبانی شعر را برجسته‌تر ساخته و به زیبایی و ماندگاری آن کمک می‌کند وشاعر با این شگرد می‌تواند در شعرش آشنایی زدایی و برجسته سازی‌های زیبا ایجاد نماید.
نگاه بومی‌گرایی و مردمی که یکی از ویژگی های برجسته‌ی شعر بابافاخر است، در دوبیتی‌ها و رباعی‌هایش بیشتر و جدی‌تر بنظر می‌رسد تا سروده های سپیدش.

همچنان آقای بامداد، با یاد آوری مزایا و معایب دیگر این مجموعه، اذعان داشت که در بعضی موارد، ساختار جملات ناهنجار شده و گاهی به کلی به هم ریخته است.

در آخر استاد بامداد، بار دیگر با یاد آوری ارزش استفاده از نمادها و واژه‌های بومی و مردمی، به شاعران جوان حاضر در این همایش تاکید کرد که تلاش کنند با برجسته سازی نمادهای بومی به زیبایی شعر شان بیافزایند.

در پایان نشست شاعران حاضر هر یک: سید احمد علی فاخر، احمد فرید رادفر، سید محمد آقا طیبی، سید جمیل سجاد، یاسین شریفی، حسیب دهزاد، نسیم مبارز، سید موسی مهربان و سخی امیری شعر خواندند.
برنامه با گرفتن عکس های دسته جمعی به پایان رسید.