‍ تجلیل شاعران بلخ از روز حافظ در چهارمین نشست ادبی “از بلخ تا نیشابور”

گزارش: سیدامین اسفندیار

عصر روز پنج‌شنبه 20 میزان (مهرماه) 1402 در ادامه‌ی سلسله نشست‌های ادبی «از بلخ تا نیشابور» چهارمین دور این نشست‌ها با بزرگداشت از شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی شاعر بزرگ زبان پارسی دری با حضور سیدسکندر حسینی بامداد شاعر نویسنده و (رئیس کتاب‌خانه‌ی عمومی فردوسی)،حجت الاسلام استاد سیدمحمد اسلامی (پژوهش‌گر،مولاناشناس و حافظ‌شناس شناخته شدی بلخ ) و جمعی از شاعران، نویسندگان و فرهنگیان در شهر مزارشریف برگزار گردید.

این نشست که از طرف انجمن ادبی«خانه مولانا» کتابخانه‌ی عمومی فردوسی ،خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در شهر مزارشریف و انجمن نویسندگان بلخ برگزار شده بود با اجرای (طاها حسینی) و قرائت حمزه عابر شاعران خوش آتیه‌ی بلخی بامی آغاز شد.

نخستین سخنران این همایش سیدسکندر حسینی بامداد رئیس کتابخانه‌ی عمومی فردوسی بود که به میهمانان این همایش ادبی_فرهنگی خوش‌آمدید گفته و پیرامون زندگی، شخصیت و شعرهای خواجه‌ی شیراز به سخنرانی و بحث پرداخت.
استاد بامداد حضرت حافظ را شاعر بلند مرتبه و بلند آوازه خوانده و از احترام وتاثیر پذیری«گوته» و «فریدریش نیچه» اندیشمندان بزرگ غربی یاد کردند به گفته‌ی آقای بامداد یکی از هنرها و ویژگی‌های حافظ آشنایی بسیار کامل و عمیق با شاعران پیش از خودش بوده و از همین جهت است که شعرهای حافظ مانند شعرهای گذشتگان بوده؛ اما بسیار فاخرتر و برجسته‌تر از شعرهای آنان است.

رئیس انجمن ادبی خانه مولانا در ادامه به دو مورد از ویژگی‌های برجسته‌ی حافظ اشاره کرده گفت: یکی از نقاط قوت شعر حافظ ویرایش و بازنویسی شعرهایش بوده و خاطرنشان ساخت که حافظ بعضی از شعرهایش را تا چهل بار اصلاح و بازنویسی کرده است آقای بامداد برای شاعران جوان معاصر توصیه نمود که حافظ را الگوی ادبی شان قرار داده و از شتاب زدگی در تولید آثار ادبی خود داری نمایند و به بازنویسی و باز سرایی آثارشان توجه داشته باشند.

ویژگی دوم شعرهای حافظ که برای تمام دسته‌های جامعه قابل برداشت و استفاده است زوایای چندگانه ولایه‌های مختلف و ایهام در شعر خواجه‌ی رندان است ؛ به گفته‌ی استاد بامداد پس از تحلیل و واکاوی شعر حافظ، به لایه‌های پنهان آن دست‌رسی پیدا می‌شود و او همین شاخصه را یکی از رازهای ماندگاری حافظ و شعر وی دانست.
آقای بامداد در بخش دیگری از گفته‌هایش حافظ را شاعر مردمی دانسته و گفت خواجه‌ی شیراز نه تنها اکنون که در همان زمان خودش که رسانه‌ها و ظرفیت های ارتباطی مدرن هم وجود نداشت اما حافظ شاعر محبوب در میان مردمان آن روزگار بوده است که حتی از سرزمین هند برایش دعوت‌نامه رسید و او قبول نکرد و برای همیشه در شیراز ماند.

از نظر بامداد امروزه میان شاعران و مردم فاصله افتاده است و شاعران خارج از جامعه‌ی ادبی کمتر مخاطب دارند. وی فضای مجازی را بستر خوبی برای تعامل شاعران با مردم دانست اما این فضا را خالی از چالش و مشکلات هم ندانست.
آقای بامداد یک بار دیگر تک مضمونی و بی مضمونی را یکی از نقاط ضعف شعر وادبیات امروز کرده و ادبیات کلاسیک را از این ناحیه بسیار غنی تر از امروز دانست. وی سخنانش را با خوانش یک غزل از حافظ شیرازی با مطلع «سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد»به پایان رسانید.

دوّمین سخنران این همایش ادبی محمد آقا طیبی (دانشجوی زبان و ادبیات پارسی دری در دانشگاه بلخ) بود که او نیز پس از معرفی کوتاه حافظ؛ پیرامون شعرهای آن شاعر قدسیِ زبان فارسی به سخن پرداخت. آقای طیبی تلفیق شعر عاشقانه و عارفانه را از برجسته ترین شگردهای حافظ گفته و رویکرد نقادانه‌ی حافظ نسبت به اجتماع، کم حجمی سروده‌ها و قابلیت خوب حفظ شوندگی شعرهای حافظ را از رازهای ماندگاری وی دانست. او خاطر نشان ساخت حافظ شاعر درباری نبوده و با زمام داران میانه‌ی خوب نداشته است.

حجت الاسلام والمسلمین استاد سیدمحمد اسلامی مفسر، پژوهشگر، محقق قرآنی، مولانا شناس و حافظ شناس سوّمین و آخرین سخنران این همایش ادبی بود که ایشان از زاویه‌های گوناگون، شخصیت و شعر خواجه‌ی شیراز را مورد بحث و بررسی قرار داد.

وی شعرهای حافظ را از ابهام و ایهام شاعرانه برخوردار دانسته و فهم دقیق شعر حافظ را منوط به فهم دقیق قرآن کریم دانست؛ زیرا از دیدگاه استاد اسلامی شعر حافظ بر مبنای مفاهیم قرآنی شکل گرفته و سروده شده است.

استاداسلامی افزودند: از دیرباز حافظ‌شناسان و پژوهشگران عرصه‌ی شعر حافظ؛ بر اساس شاکله‌ی فکری خودشان به حافظ نگریسته اند و از شعر حافظ برداشت نموده اند که هیچ یک به صورت کامل به مفهوم شعر حافظ پی نبرده اند. وی مولانا و حافظ را نه تنها شاعر که اندیشمندان بزرگ و دانشمند دانسته و یکی از رازهای ماندگاری آنان را متکی بودن به وحی (قرآن کریم) عنوان نمود. آقای اسلامی سخنانش را با تفسیر کوتاهی از دو بیت حضرت حافظ به فرجام رسانیده و در اخیر به پرسش‌های علمی شاعران و نویسندگان حاضر پیرامون حافظ، پاسخ‌‌هایی ارائه نمود.

در بخش دوم این نشست؛ شاعران حاضر: سیدمحمدآقا طیبی، احمدفیّاض مطهری، سیدامین حسینی، سیدجمیل سجاد، گل‌آقا طاهری، یونس ناصری، حمزه عابر، فردین عصمتی، حبیب‌الله علی‌زاده، عبدالواحد کاظمی، یاسین شریفی و عبدالرحیم عمار به خوانش شعرهای حافظ و سروده‌های تازه‌ی خودشان پرداختند.